In Milaan liep ik dit weekend tegen de (kleine) tentoonstelling "Girare l'Italia" aan. De tentoonstelling vertelt het verhaal van de Touring Club d'Italia in de eerste periode van haar bestaan, namelijk 1894 tot 1914. Meer over de tentoonstelling
hier en
hier.
De TCI is de Italiaanse pendant van de ANWB, maar haar rol was toen een heel andere. Aan de TCI was (mede) een rol toebedacht in het promoten van de Italiaanse eenheid. Italië was pas in 1861 één land geworden, maar een echte eenheid vormde het nog niet. De mensen redeneerden zeer sterk vanuit hun eigen regionale of zelfs stedelijke trots. De gedachte was dat de mensen vanzelf Italiaan zouden worden (dat wil zeggen: zichzelf als onderdeel van het geheel zouden beschouwen, niet van een klein deel) als ze de rest van Italië zouden leren kennen. De fiets, en al vrij snel daarna de auto, waren daarbij ideale vervoersmiddelen, en de TCI promootte met haar bladen het reizen door heel Italië. De TCI nam tevens de rol op zich om de verdere aanleg en uitbouw van wegen te promoten.
De TCI nam op deze manier ook het initiatief om voor bewegwijzering te gaan zorgen langs de Italiaanse wegen, teneinde dit ontluikende toerisme te faciliteren. Een rol die we uit Nederland kennen van de ANWB, zij het in een totaal andere context. Zelf wist ik hoe dan ook niet dat er buiten de ANWB ook vergelijkbare organisaties het private initiatief hadden genomen om wegwijzers te gaan plaatsen. Wel kan gezegd worden dat bewegwijzering in Italië veel eerder in overheidshanden kwam.
Hieronder foto's van enkele beelden op de tentoonstelling, namelijk van deze eerste generatie bewegwijzering in Italië.
- SPOILER: TOON
Als eerste een tekening van een bord in het wild. Klaarblijkelijk gaat het om de splitsing tussen de huidige SS36 en SS38 vlak ten noorden van het Comomeer. Beeld lijkt een soort geromantiseerde situatie waarin je zo'n wegwijzer zou kunnen tegenkomen, niet de situatie waarin de bewuste wegwijzer ooit zou kunnen hebben gestaan.
Bij deze tekening was het volgende bijschrift geplaatst (grof vertaald): De autoriteiten reageerden niet adequaat op de klachten die er kwamen over de staat van de wegen en de afwezigheid van borden - een probleem voor zowel de nieuwe groep fietsers als voor de noviteit bestaande uit de automobilisten die begonnen de wegen te bevolken. Om die reden begon de Touring door heel het land -ook in de meest afgelegen dorpen- honderden dozen te verspreiden voor de reparatie van auto's en fietsen, evenals eerste hulpkisten om aan de leden tegemoet te komen. Tegelijkertijd begon zij met het plaatsen van tientallen palen met wegwijzers, waarop afstanden en richtingen stonden aangegeven. Daarop volgden borden. Na verloop van tijd stonden er duizenden borden, tegen de 15.000 in 1915.
Hieronder een hedendaagse schets van een bord uit 1897 (waarschuwing voor een spoorwegovergang). Let op de vermelding wie het bord aan de Touring had aangeboden.
Tenslotte een fabriek waarin borden werden gemaakt.