Lettertypen (Fonts, Schriftarten)

Moderator: Moderatoren

Pino
4x3 autosnelweg
Berichten: 21982
Lid geworden op: ma 28 feb 2005, 9:17
Locatie: Sesamstraat
Contacteer:

Re: Lettertypen (Fonts, Schriftarten)

Bericht door Pino » za 03 sep 2011, 15:56

Alles in Dd is in mijn optiek niet zo erg als alles in Engschrift op de borden zetten. Dd is gewoon een prima letter, terwijl Engschrift specifiek ontwikkeld is op uitzonderingssituaties. Als mij nou één ding opvalt aan dat NBA-bord volledig in Dd is dat de pijlen toch ineens wel buitenproportioneel groot lijken. Dat vind ik bij Ee al zo, maar als je de letter wat ieler maakt en de pijlen niet aanpast, is het logisch dat de pijlen nog groter lijken.

Hieronder een kleine vergelijking tussen Ee, Dd en DIN Mittelschrift. In mijn svg had ik Ee en Dd neergezet met lettergrootte 36, en DIN met 42. Dat spiegelt de verhoudingen van Nederlandse en Duitse portaalborden, aangezien de letter op Duitse portalen in 420mm wordt uitgevoerd en die op Nederlandse in in principe met 360mm. De lettergrootte van de Nederlandse cijfers is gelijk aan die van de letters; heb dus niet gecorrigeerd vanwege het feit dat cijfers op Nederlandse borden kleiner worden neergezet.

Conclusie: DIN blijft het meest efficiënt in de breedte, maar met Dd is een hele goede slag gemaakt ten opzichte van Ee. Wetenschappelijk verantwoorde leesbaarheidstests, zoals die zijn doorgevoerd bij de introducties van Clearview en TERN, kan ik verder uiteraard niet houden. Ik kan, met andere woorden, alleen maar iets zeggen over esthetiek. Ik vind DIN een ietsje mooier resultaat opleveren. Maar dat is uiteraard volkomen persoonlijk.

Afbeelding

Gebruikersavatar
Rene
4x5 autosnelweg
Berichten: 36667
Lid geworden op: zo 27 feb 2005, 11:48
Locatie: Noord-Holland
Contacteer:

Re: Lettertypen (Fonts, Schriftarten)

Bericht door Rene » za 03 sep 2011, 20:52

De afstanden tussen de individuele karakters is bij Dd aanmerkelijk groter dan bij DIN. Dat maakt de Dd-borden rijdende op een grotere afstand in principe beter leesbaar - al blijft Ee mijn persoonlijke favoriet. Als de ruimte er is, pleit ik voor Ee. Als er minder ruimte is, dan is Dd mijns inziens beste keuze.

Gebruikersavatar
Vinny
4x5 autosnelweg
Berichten: 41383
Lid geworden op: zo 27 feb 2005, 12:52
Locatie: Friesland

Re: Lettertypen (Fonts, Schriftarten)

Bericht door Vinny » za 03 sep 2011, 23:15

Dat doet me overigens wel herinneren aan het feit dat ik Ee op handwegwijzers dus lelijker vind dan Cc:
http://maps.google.nl/?ll=52.254039,4.7 ... 7,,2,-4.67

Maar op voorwegwijzers en portaalborden is Ee het meest duidelijke lettertype (en ook mooi).
Let op: Sarcasmemodus over een lengte van 10 kilometer.

Gebruikersavatar
Alfa
2x4 autosnelweg
Berichten: 10324
Lid geworden op: zo 27 feb 2005, 20:54

Re: Lettertypen (Fonts, Schriftarten)

Bericht door Alfa » zo 04 sep 2011, 17:33

Pino schreef:Vraag me dan alleen af hoe moeilijk / duur het zou zijn geweest om in de jaren '60 te zeggen: "we vinden de Amerikaanse letter toch leuker, en dan laten we er even de relevante accenten bij ontwerpen om onze karakterset compleet te maken."
Ik begrijp sowieso niet dat een lettertype ontwerpen telkens zo duur blijkt te zijn. Uiteindelijk omvat het toch weinig meer dan een vijftigtal symbooltjes ontwerpen en wat geklooi met de spatiëring en de letterhoogte? Of zie ik het nu te eenvoudig?

Daarenboven vraag ik me ook in hoeverre 'nieuwe' lettertypes geen kopieën zijn van oudere. Wan het lijkt me niet dat je de 26 letters van het alfabet op duizend manieren kan tekenen.

PS: zou er eens iemand een Belgische wegwijzer in Frutiger willen ontwerpen? Ik vraag me af wat het zou geven mocht België opnieuw het Zwitserse voorbeeld volgen.

PS2: wat is eigenlijk het verschil tussen Frutiger en Univers? Beiden lijken vrij goed op elkaar.
Laatst gewijzigd door Alfa op zo 04 sep 2011, 17:53, 4 keer totaal gewijzigd.

Gebruikersavatar
Mandelsoft
expressweg
Berichten: 3228
Lid geworden op: za 26 sep 2009, 16:16
Locatie: Zoetermeer
Contacteer:

Re: Lettertypen (Fonts, Schriftarten)

Bericht door Mandelsoft » zo 04 sep 2011, 17:41

^^ Hmmm, misschien dat je dáárom in Nederland 3 lettertypen door elkaar ziet :duck:
Sommige mensen zijn niet in een model te vatten...

Gebruikersavatar
Rene
4x5 autosnelweg
Berichten: 36667
Lid geworden op: zo 27 feb 2005, 11:48
Locatie: Noord-Holland
Contacteer:

Re: Lettertypen (Fonts, Schriftarten)

Bericht door Rene » zo 04 sep 2011, 19:38

Even wat lettertypen onder elkaar:

Afbeelding

Afbeelding

Gebruikersavatar
Rene
4x5 autosnelweg
Berichten: 36667
Lid geworden op: zo 27 feb 2005, 11:48
Locatie: Noord-Holland
Contacteer:

Re: Lettertypen (Fonts, Schriftarten)

Bericht door Rene » zo 04 sep 2011, 20:26

Tenslotte ook nog even de diverse cijferbeelden...

Afbeelding

Gebruikersavatar
Rene
4x5 autosnelweg
Berichten: 36667
Lid geworden op: zo 27 feb 2005, 11:48
Locatie: Noord-Holland
Contacteer:

Re: Lettertypen (Fonts, Schriftarten)

Bericht door Rene » zo 04 sep 2011, 20:51

Overigens werd op de Nederlandse maximumsnelheidsborden onder het RVV-1966 volgens mij Gill Sans gebruikt, als ik het zo bekijk.

Pino
4x3 autosnelweg
Berichten: 21982
Lid geworden op: ma 28 feb 2005, 9:17
Locatie: Sesamstraat
Contacteer:

Re: Lettertypen (Fonts, Schriftarten)

Bericht door Pino » zo 04 sep 2011, 20:57

Wat is E19 voor lettertype?

Gebruikersavatar
Vinny
4x5 autosnelweg
Berichten: 41383
Lid geworden op: zo 27 feb 2005, 12:52
Locatie: Friesland

Re: Lettertypen (Fonts, Schriftarten)

Bericht door Vinny » zo 04 sep 2011, 21:00

Een lettertype dat je binnenkort op de route Rotterdam-Parijs zult aantreffen :mrgreen:
Let op: Sarcasmemodus over een lengte van 10 kilometer.

Gebruikersavatar
Rene
4x5 autosnelweg
Berichten: 36667
Lid geworden op: zo 27 feb 2005, 11:48
Locatie: Noord-Holland
Contacteer:

Re: Lettertypen (Fonts, Schriftarten)

Bericht door Rene » zo 04 sep 2011, 21:01

E19 is gemaakt op basis van foto's van oude Nederlandse wit-op-blauwe wegwijzers uit de periode 1950-1966.
Het is een commercieel font.

Ties
autoweg
Berichten: 1287
Lid geworden op: di 24 jul 2007, 17:38

Re: Lettertypen (Fonts, Schriftarten)

Bericht door Ties » ma 05 sep 2011, 0:09

Rene schreef:Overigens werd op de Nederlandse maximumsnelheidsborden onder het RVV-1966 volgens mij Gill Sans gebruikt, als ik het zo bekijk.
Bedoel je zoals hier?
(links: ANWB-Ee -- rechts: Gill Sans)

In het verkeer wordt toch een aangepaste versie van Gill Sans gebruikt, denk ik. De "7" heeft op verkeersborden namelijk een horizontaal afgesneden voet met een schreefje naar links, maar de "7" heeft in de originele Gill Sans een schuin afgesneden voet.

N342
autoweg
Berichten: 1483
Lid geworden op: za 16 apr 2005, 14:19
Locatie: Twente

Re: Lettertypen (Fonts, Schriftarten)

Bericht door N342 » ma 05 sep 2011, 6:53

^^
Gill Sans dat in de DDR gebruikt werd was ook anders dan hier getoond wordt. De DDR gebruikte een aangepaste variant van Gill Sans Bold Condensed. De 1 heeft bij het standaardlettertype geen "afdakje" en kan dus met de hoofletter I of de l verwisseld worden. Het horizontale streepje in de f is langer gemaakt dan in het originele lettertype en ook de puntjes van de umlaut zijn vergroot. Die behoren net zo groot te zijn als de puntjes op de i of j, en dat waren zo in het originele Gill Sans Bold Condensed niet.

Kortom, voor verkeersdoeleinden zal het wel lichtelijk zijn aangepast, in principe werd er een afgeleide van Gill Sans Bold Condensed op RVV1966-borden gebruikt.
*11-08-2017 L.M.

Gebruikersavatar
Alfa
2x4 autosnelweg
Berichten: 10324
Lid geworden op: zo 27 feb 2005, 20:54

Re: Lettertypen (Fonts, Schriftarten)

Bericht door Alfa » ma 05 sep 2011, 12:46

Het valt me aan het overzicht van Rene op dat Frutiger en SNV nauwelijks van elkaar verschillen qua lengte. Daarvoor moet je de overstap dus niet maken. Bestaat er dan ook een soort engschrift voor Frutiger?

Gebruikersavatar
Rene
4x5 autosnelweg
Berichten: 36667
Lid geworden op: zo 27 feb 2005, 11:48
Locatie: Noord-Holland
Contacteer:

Re: Lettertypen (Fonts, Schriftarten)

Bericht door Rene » ma 05 sep 2011, 12:59

^^
Dat is te kort door de bocht geredeneerd. Ik heb alle fonts naar ongeveer dezelfde kapitaalhoogte gebracht. Maar de leesbaarheid op 400-600m is wel degelijk verschillend bij dezelfde kapitaalhoogte. Zo is de leesbaarheid van Drogowskaz bijvoorbeeld dramatisch, dus moet een grotere letter worden toegepast, en worden wegwijzers de omvang van flatgebouwen. Frutiger is op afstand beter leesbaar dan SNV, en dus heb je voor SNV een grotere letter nodig. En een grotere fontsize betekent ook een breder geheel.

Pino
4x3 autosnelweg
Berichten: 21982
Lid geworden op: ma 28 feb 2005, 9:17
Locatie: Sesamstraat
Contacteer:

Re: Lettertypen (Fonts, Schriftarten)

Bericht door Pino » ma 05 sep 2011, 13:37

^^ Op de grootte waarmee je ze hebt vergeleken vind ik dat de "ruimtebesparende" lettertypes DIN (Duitse variant), Frutiger, Clearview 3 en Dd een mooi leesbaar geheel opleveren. In de vergelijking doen SNV en Transport het minder. Dat betekent, zoals je al zegt, dat je nog heel leesbare borden kunt maken met die lettertypes, maar dat je daar dan een behoorlijke letterhoogte voor in moet zetten. Wat vroeg of laat problemen zal opleveren in de lengte of in de breedte.

Opvallend aan je overzicht vind ik dat Ee en Clearview 5 nog zo goed leesbaar zijn. Natuurlijk, het zijn brede letters, maar je kunt ze in ieder geval nog uitvoeren met een relatief beperkte letterhoogte. Bij een letter als SNV of Transport zal de letterhoogte omhoog moeten, en dan kom je vanzelf ook een keer in de ruimteproblemen in de breedte. Drogowskaz presteert met afstand het slechtste in deze groep.

Gebruikersavatar
Mandelsoft
expressweg
Berichten: 3228
Lid geworden op: za 26 sep 2009, 16:16
Locatie: Zoetermeer
Contacteer:

Re: Lettertypen (Fonts, Schriftarten)

Bericht door Mandelsoft » ma 05 sep 2011, 13:53

Pino schreef:Drogowskaz presteert met afstand het slechtste in deze groep.
Tratex doet het niet veel beter :| Dat lettertype is vooral breed en de "a" en "o" zijn nauwelijks van elkaar te onderscheiden vanaf een afstandje.
Sommige mensen zijn niet in een model te vatten...

Gebruikersavatar
Vinny
4x5 autosnelweg
Berichten: 41383
Lid geworden op: zo 27 feb 2005, 12:52
Locatie: Friesland

Re: Lettertypen (Fonts, Schriftarten)

Bericht door Vinny » ma 05 sep 2011, 14:35

Ik vind Teresias wel een aardig lettertype. Verder kun je zien dat Clearview een lettertype is, waarover is nagedacht. Ik vind het bijvoorbeeld beter dan Frutiger, ondanks dat ik nu wel weer tegen een aantal schenen aan het trappen ben... ;)
Let op: Sarcasmemodus over een lengte van 10 kilometer.

Pino
4x3 autosnelweg
Berichten: 21982
Lid geworden op: ma 28 feb 2005, 9:17
Locatie: Sesamstraat
Contacteer:

Re: Lettertypen (Fonts, Schriftarten)

Bericht door Pino » ma 05 sep 2011, 15:20

Mandelsoft schreef:Tratex doet het niet veel beter :| Dat lettertype is vooral breed en de "a" en "o" zijn nauwelijks van elkaar te onderscheiden vanaf een afstandje.
Eens. Maar omdat Tratex in beginsel in kapitaalschrift wordt bewegwijzerd, vond ik het niet helemaal fair om dat lettertype integraal mee te nemen in de beoordeling.

@Vinny, over zowel Frutiger als Clearview is goed nagedacht in de context van leesbaarheid op bewegwijzering (dat wil zeggen: leesbaar van grotere afstand én terwijl je met hogere snelheid naar het bord toe beweegt). Maar of beide nu optimale resultaten opleveren voor de bewegwijzering? Ik vind Frutiger en Clearview 4(*) op de borden toch mindere resultaten opleveren dan DIN. Voor de vergelijking met Dd "in het wild" is het nog te vroeg, maar ik denk dat ik ook borden in Dd wat prettiger leesbaar zal vinden. Resteren uiteraard nog wel de officiële leesbaarheids-tests tussen de verschillende lettertypen.

(*) Clearview 4 is volgens mij de variant die wordt gebruikt op de meeste wegwijzers die tot nu toe in Clearview zijn verschenen. Maar dat weet ik niet zeker.

Gebruikersavatar
Rene
4x5 autosnelweg
Berichten: 36667
Lid geworden op: zo 27 feb 2005, 11:48
Locatie: Noord-Holland
Contacteer:

Re: Lettertypen (Fonts, Schriftarten)

Bericht door Rene » ma 05 sep 2011, 16:38

Alle lettertypen waarbij de 6 en de 9 teveel "rondkringelt" (en de 9 dus bijvoorbeeld teveel op een g lijkt, en zowel de 6 als de 9 op afstand voor een 8 kunnen worden versleten) voldoen m.i. niet voor bewegwijzering. Dus ook Clearview niet, en ook Frutiger houdt op dat punt niet bepaald over.

Pino
4x3 autosnelweg
Berichten: 21982
Lid geworden op: ma 28 feb 2005, 9:17
Locatie: Sesamstraat
Contacteer:

Re: Lettertypen (Fonts, Schriftarten)

Bericht door Pino » ma 05 sep 2011, 18:00

Over het onderscheid tussen een g en de 9 maak ik me niet zo heel druk. Daar zal de context alles duidelijk maken. Je ziet heel duidelijk of een gegeven op een bord een woord is (dan is het dus een g) of een getal (dan is het dus een 9).

Het onderscheid tussen 6, 8 en 9 zal niet op basis van context duidelijk worden, dus dan is het inderdaad zaak om te zorgen dat je al van grotere afstand kunt zien of de aangegeven snelheid nu 60 of 80 is. Hoewel je zelfs op dat punt nog wel enigszins kunt relativeren op basis van context. Bijvoorbeeld op basis van het feit dat een afstandsonderscheid tussen 600 en 800 niet heel belangrijk is en dat zelfs maximumsnelheden doorgaans nog wel uit context duidelijk kunnen worden (60 komt op Nederlandse snelwegen niet voor, een zone 80 zul je op het OWN weer niet krijgen, enzovoort).

Als ik zo naar de zessen, negens en achten kijk, denk ik dat er drie manieren zijn om voor voldoende onderscheid te zorgen:
  • De DIN/FHWA-methode: zessen en negens zonder kringel
  • De SNV/Clearview/Transport-methode: kringels die relatief klein zijn in verhouding met de bollen. Dat voorkomt de associatie dat je te maken hebt met twee bollen op elkaar zoals in een acht.
  • De Frutiger/Uu-methode: grote ruimte tussen het einde van de kringel en het bolletje.
Al deze varianten voldoen in mijn optiek wel als methode om voldoende onderscheid te creëren tussen zessen, achten en negens. DIN Austria en Hongarije, E19 en Univers zijn gezakt. Van Charactères ziet de 6 er verdacht uit, maar is de 9 goed. Ligt daarom wellicht eerder aan het PNG-bestand?

Gebruikersavatar
Via
2x5 autosnelweg
Berichten: 15233
Lid geworden op: zo 27 feb 2005, 17:09

Re: Lettertypen (Fonts, Schriftarten)

Bericht door Via » wo 07 sep 2011, 21:02

Bij die cijferbeelden valt Uu in negatieve zin op. Kijk maar eens goed naar de 7 en de 2, waarbij de dikte van de verticale streep varieert. Dat is verder bij geen enkel lettertype het geval.

Ties
autoweg
Berichten: 1287
Lid geworden op: di 24 jul 2007, 17:38

Re: Lettertypen (Fonts, Schriftarten)

Bericht door Ties » do 08 sep 2011, 15:08

^^ Da's gewoon slecht gerendered. Kijk maar, hier zie je het verschil niet:

Afbeelding

Gebruikersavatar
Rene
4x5 autosnelweg
Berichten: 36667
Lid geworden op: zo 27 feb 2005, 11:48
Locatie: Noord-Holland
Contacteer:

Re: Lettertypen (Fonts, Schriftarten)

Bericht door Rene » do 08 sep 2011, 16:04

Er zitten wel degelijk stokbreedteverschillen in.

Gebruikersavatar
Vinny
4x5 autosnelweg
Berichten: 41383
Lid geworden op: zo 27 feb 2005, 12:52
Locatie: Friesland

Re: Lettertypen (Fonts, Schriftarten)

Bericht door Vinny » do 08 sep 2011, 16:09

Nee, de 2 en de 7 hebben een taps-toelopende diagonaal (dus geen vaste breedte), dat lijkt een eigenschap van het lettertype te zijn om bij de bogen van de letters en cijfers een soort clothoïde toe te passen. Ik lig daar niet zo heel wakker van, het maakt de 7 en de 2 niet moeilijker van elkaar te onderscheiden lijkt me.
Let op: Sarcasmemodus over een lengte van 10 kilometer.

Gebruikersavatar
Rene
4x5 autosnelweg
Berichten: 36667
Lid geworden op: zo 27 feb 2005, 11:48
Locatie: Noord-Holland
Contacteer:

Re: Lettertypen (Fonts, Schriftarten)

Bericht door Rene » vr 09 sep 2011, 10:38

^^
Het gaat niet alleen om het onderling onderscheid, maar ook om de leesbaarheid in zijn algemeenheid.

Ik vind Uu maar een heel slap aftreksel van Clearview-3, waarbij de laatstgenoemde duidelijk minder tekortkomingen heeft.

Gebruikersavatar
Mandelsoft
expressweg
Berichten: 3228
Lid geworden op: za 26 sep 2009, 16:16
Locatie: Zoetermeer
Contacteer:

Re: Lettertypen (Fonts, Schriftarten)

Bericht door Mandelsoft » vr 09 sep 2011, 10:42

^^ Dat gaf mij zojuist het idee: hoe ziet redesign uit met Clearview? Ga vanmiddag iets in elkaar flansen...
Sommige mensen zijn niet in een model te vatten...

Wimpie24
expressweg
Berichten: 4756
Lid geworden op: zo 02 nov 2008, 17:42
Locatie: Aarschot, Groot-Aarschot

Re: Lettertypen (Fonts, Schriftarten)

Bericht door Wimpie24 » vr 09 sep 2011, 10:43

Het oude Belgische lettertype (dat we voor de gelegenheid maar BIN zullen noemen omdat het door het Belgische Instituut voor Normalisatie is ontworpen), had een heel goede cijferset.
I thank whatever gods may be / For my unconquerable soul. / I am the master of my fate / I am the captain of my soul.
Invictus, Nelson Rolihlahla Mandela, Madiba

Gebruikersavatar
Mandelsoft
expressweg
Berichten: 3228
Lid geworden op: za 26 sep 2009, 16:16
Locatie: Zoetermeer
Contacteer:

Re: Lettertypen (Fonts, Schriftarten)

Bericht door Mandelsoft » vr 09 sep 2011, 14:46

Ziezo! Een vergelijking tussen vier lettertypen:

Afbeelding
Sommige mensen zijn niet in een model te vatten...

Gebruikersavatar
Kaaiman
Secretaris
Berichten: 17416
Lid geworden op: ma 26 jun 2006, 16:54
Locatie: Hoogeveen
Contacteer:

Re: Lettertypen (Fonts, Schriftarten)

Bericht door Kaaiman » vr 09 sep 2011, 14:52

Heb je van Tiresias wel het type Signfont genomen? Zo ja, dan maakt deze vergelijking wel duidelijk dat Uu in principe beter is.
Deur Drenthe • website over het Drentse provinciaal en rijkswegennet
@DeurDrenthe • volg het Drentse wegennieuws op Mastodon

Plaats reactie