Landdrost van Drenthe en uiteindelijk toekomstig gouverneur van Drenthe, Petrus Hofstede, heeft in 1809 de nog jonge Koning van Nederland Lodewijk Napoleon (in 1806 benoemd als koning door zijn broer Napoleon Bonaparte) na aandringen uitgenodigd voor een bezoekje aan Assen. Er zijn verschillende verhalen, een van de mogelijke verhalen is dat Napoleon op een groots banket min of meer dronken is gevoed. Van het een kwam het ander, tijdens het banket is er gevraagd om Assen stadsrechten te geven, wat in normale omstandigheden nooit zou gebeuren. Assen was een dorpje van amper 500 tot 1000 man, te klein om stadsrechten te krijgen. Hoe dan ook, Napoleon heeft de verklaring voor stadsrechten ondertekend en vanaf 1809 is Assen een stad geworden.
Het veel aannemelijkere verhaal is dat Napoleon Assen zag als een mogelijke bestuurlijke locatie voor de Noordelijke Provincies. Frankrijk was bezig met de annexatie van Holland en in 1810 is dit afgerond. In Assen stond al het raadhuis en het woonhuis van de landdrost van Drenthe. Assen zou figureren als de hoofdstad van het nieuwe, zelfstandige provincie Drenthe en wellicht meer.
Napoleon heeft veel nagedacht wat hij Assen kon schenken en hoe hij Assen kon profileren als provinciestad. Zo heeft hij kort na zijn spontane bezoek het onafzienbare bedrag van 20.000 gulden aan de plaats geschonken om het dorpje (inmiddels stad) uit te breiden. De "nieuwe huizen" zijn uiteindelijk gebouwd, een straat die ten tijde aan de oostkant van het stadje is gebouwd. Anno 2020 heet deze straat nog steeds "Nieuwehuizen". Het Sterrenbos (een deel van het Asserbos) is ook deels door zijn aandringen gebouwd, een voorbode van wat in zijn gedachte nog meer zou gebeuren om het stadje "groots" te maken.
Van het een kwam het ander, Assen moest het paradepaardje van Drenthe worden. In opdracht van Napoleon heeft de Rotterdamse architect Giudici een ontwerp gemaakt van hoe Napoleon Assen graag zou willen zien. Een groot deel van de binnenstad zou gesloopt worden om geheel opnieuw te beginnen. Napoleon voorzag lange, rechte straten, een schouwburg, grote (hoge) huizen, ruimte om uit te breiden en zelfs zijn toekomstige zomerresidentie aan de Vaart. Een fantastisch idee, Assen werd al snel "Klein Versailles" genoemd.
De precieze redenen waarom het plan afgeschoten is, is niet bekend, maar het is aannemelijk dat het vooral Napoleon's visie was. Napoleon moest in 1810 afstand van zijn troon doen doordat Nederland geannexeerd werd door Frankrijk. Zijn broer Napoleon Bonaparte werd plots de nieuwe koning van Nederland. Lodewijk's ideeën zijn de ijskast ingaan, hij had geen zeggenschap meer. Helaas strandde hiermee de transformatie van Assen naar een paleisstad.


Sources:
Kaarten en academische onderbouwing: https://openaccess.leidenuniv.nl/bitstr ... sequence=1
http://somer.emunah.nl/historie/assen/l ... assen.html
http://www.denblauwenswaen.nl/geschiede ... eon/assen/
https://dirtyscience.nl/franse-metropoo ... entse-hei/