Dit weekend heb ik vrijwel helemaal gebruikt om een antwoord te vinden op de vraag of er een juridische onderbouwing is inzake het te voet oversteken van een autoweg. De vraag was: “Als ik een autoweg te voet oversteek, maak ik dan gebruik van de autoweg?”
Een solide juridische onderbouwing heb ik helaas niet kunnen vinden. Geraadpleegde bronnen zijn onder andere het RVV, de WVW (Wegenverkeerswet), jurisprudentie, BWAB en het Burgerlijk Wetboek (boek 8, verkeer).
Nergens staat expliciet vermeld dat als ik als voetganger een autoweg oversteek, de autoweg ook daadwerkelijk gebruik. Er is echter wel jurisprudentie over een fietser die juist dat deed en werd aangereden.
In dit geval werd de betrokken bestuurder van een bestelbus voor 75% aansprakelijk gesteld voor alle schade, zowel materieel als immaterieel. Reden, aldus het vonnis, was dat de bestuurder van de bestelbus er rekening mee had moeten houden dat op een oversteekplaats altijd verkeer kan oversteken. Ook al was die oversteekplaats geen VOP of anderszins gemarkeerd als zijnde een oversteekplaats. De fietser werd verweten onvoorzichtig te zijn geweest en hij had beter bij een als zodanig aangegeven oversteekplaats bij een verderop gelegen rotonde kunnen oversteken. Ook al had dat een omweg van circa drie kilometer betekend.
Maar nu komt het: uit het vonnis valt duidelijk af te leiden dat de fietser de autoweg op het punt waar het ongeval plaatsvond had mogen oversteken. De fietser is namelijk niet voor dat feit veroordeeld en ook niet beboet. De Officier van Justitie had de fietser er ook niet van beschuldigt. En in een autoweg kunnen oversteekplaatsen voorkomen. Die oversteekplaatsen zijn bedoeld voor verkeer dat een weg wil oversteken, onder de definitie van “verkeer” valt ook de voetganger. Een voetganger is ook verkeer, hoewel geen bestuurder. Hieruit zou je dus mogen concluderen dat de voetganger de autoweg mag oversteken. Maar betekent dat dan ook dat de voetganger de autoweg gebruikt?
Toen vond ik nog jurisprudentie over de definitie “gebruik van een autoweg”, behalve artikel 42 RVV (welke verkeersdeelnemers zijn op een autoweg toegelaten) werd in de gevonden jurisprudentie wel duidelijk gemaakt dat het niet van belang is of je een (auto)weg in lengterichting, met andere woorden de weg volgend, in plaats van haaks (overstekend) volgt. Een verweerster vond namelijk dat ze de autoweg niet gebruikte toen zij de autoweg overstak, ze was van mening dat je een weg alleen gebruikt als je de weg in lengterichting benut. De rechter ging daar niet in mee, maar helaas stond er in het vonnis niet expliciet bij dat het oversteken of in lengterichting volgen van een weg hetzelfde is, namelijk het gebruiken van de weg.
Concluderend vat ik samen dat naar mijn mening de vraag “als ik een autoweg oversteek, maak ik dan gebruik van de autoweg?” bevestigend kan worden beantwoord. Je bevindt je gedurende de oversteek namelijk fysiek op een weg, een weg die een autoweg status kan hebben. Daarvoor hoeft het bord
niet zichtbaar te zijn, want ook aan de markering zou je kunnen opmaken dat het een autoweg is. Verder heb ik dus bovenstaande jurisprudentie gevonden waaruit je zou kunnen opmaken dat een autoweg oversteken gelijk is aan een autoweg gebruiken. Onomstotelijk en expliciet omschreven staat dat, voor zover ik heb kunnen nagaan, echter nergens.
Dan nog het antwoord op de vraag van Coen Tunnel. De definitie van een “oversteekplaats” is goed in de wet vastgelegd. Zoals Attietattie al aangaf, geldt dat in het bijzonder voor spoor overwegen. Voor oversteekplaatsen niet bestemd zijnde voor spoorvoertuigen is ook veel wettelijk vastgelegd.
Echter, als jij als bestuurder een fietspad moet kruisen om rechtsaf te slaan om een andere weg in te slaan, heb je het hier niet over een overweg, maar over een kruising. Het verkeer op het fietspad dat rechtdoor gaat, gaat daarbij voor. Je kruist dus het fietspad, wat in dit geval is toegestaan. Het fietspad ligt tenslotte evenwijdig aan de weg en maakt er dus ook deel van uit.
Coen Tunnel heeft gelijk met de bewering: “Ja, maar ik mag als automobilist een fietspad toch niet gebruiken?” Dat klopt, maar je mag fietsverkeer wél kruisen en zelfs in bepaalde gevallen het fietspad gebruiken. Onder andere in een situatie zoals boven geschetst: ik wil rechtsaf en moet daarvoor een fietspad kruisen. Dat mag, maar daarbij moet je recht doorgaand verkeer voor laten gaan.
In een andere, vergelijkbare, situatie kan het zo zijn dat er rechts van je een fietspad ligt die door middel van een ononderbroken lijn van de rest van de rijbaan is gescheiden. Bij rechtsaf slaan mag je dat fietspad niet gebruiken om voor te sorteren. Maar als de lijn onderbroken is, juist wel!
Ik hoop de vragen hiermee afdoende te hebben beantwoord.