Website: http://www.village-etape.fr/
Wikipedia (Engels): https://en.wikipedia.org/wiki/Village_%C3%A9tape
Wikisara (Franse wegenwiki): http://routes.wikia.com/wiki/Village_%C3%A9tape
Wat is een Village étape?
Villages étape (VE) zijn dorpen met maximaal 5000 inwoners en op minder dan 5 minuten van een doorgaande autosnelweg of expresweg, waarin basale diensten worden aangeboden aan doorgaand verkeer. Die diensten moeten in ieder geval bestaan uit hotels en restaurants met een minimum-aantal zitplaatsen/bedden en winkels waar eerste levensbehoeften kunnen worden gekocht.
Het concept VE is ontwikkeld vanuit dorpjes die werden ge-bypassed door de ombouw van de toenmalige N20 tot de huidige A20 in de jaren '90, maar het is inmiddels landelijk uitgerold. Dorpen moeten de VE-status aanvragen en er is een overkoepelende vereniging die ook controleert of het dorp wel aan alle eisen voldoet c.q. blijft voldoen.
Langs welke wegen vind je VE's?
Langs tolvrije autosnelwegen, expreswegen en zelfs langs sommige enkelbaans Routes Nationales. Omdat VE's feitelijk in concurrentie staan met de voorzieningen die worden aangeboden op de aires van tolsnelwegen, komen dorpen in de nabijheid van tolsnelwegen niet voor VE-status in aanmerking. Op tolvrije wegen biedt de wegbeheerder buiten sporadische tankstations en parkeerplaatsen vrijwel geen verdere voorzieningen aan, zodat de weggebruiker voor veel voorzieningen toch het onderliggend wegennet op zou moeten.
In de praktijk zijn er vooral veel VE's langs het tolvrije (noordelijke) deel van de A20, in Normandie en Bretagne. Wie vanuit Nederland via Charleroi naar Reims rijdt, zal er langs de A34/A304 ook twee tegenkomen. De Nederlander of Belg die over de A75 naar het zuiden rijdt komt er eigenlijk maar nauwelijks tegen; en wie door Oost-Frankrijk naar Zwitserland rijdt, wordt langs tolvrije wegen als de A35, de A31/A33 of de N57/N66 nog minder bediend.
Wat voor services vind je nog meer in een VE?
Uiteindelijk vooral wat er op de aankondigingsborden bewegwijzerd staat; voorbeeld hierboven. Openbare toiletten zijn ook een minimum. Tankstations in de dorpen zullen niet staan bewegwijzerd. Ze zijn er soms wel, en soms ook niet.
Hoe staan VE's aangegeven
Op de hoofdweg die langs de VE's gaat, staat in principe een aankondigingsbord op 20 kilometer. Dichterbij de afrit zullen ook nog eens twee wegwijzers terugkomen met de geboden voorzieningen, en dan op de reguliere afritborden nog de naam van het dorp gevolgd door de cursieve tekst 'Village étape'. Eenmaal afgeslagen is de bewegwijzering echter beperkt. Soms rijdt men direct het VE-dorp in; soms moet men nog kort de borden aanhouden naar het bewuste dorp. De woorden village étape komen daarbij niet noodzakelijkerwijs terug!
Houd er in het dorp zelf rekening mee dat VE's gewone dorpen zijn; men rijdt niet naar een stukje dorp toe waar alle voorzieningen bij elkaar zitten. Winkels en horeca zullen vaak in het centrum van het dorp zijn geconcentreerd (kwestie van op de kerktoren afrijden als er geen borden centre ville / centre bourg zijn), maar voor voorzieningen als de picknickplaats, toiletten of de plaats waar campers kunnen opladen etc. geldt dat niet. In sommige gevallen staan deze objecten bewegwijzerd op de gewone witte wegwijzers of op gemeentelijke wegwijzers, maar dit is niet gegarandeerd.
Ervaringen
Laat me beginnen met de slechtste: Launois-sur-Vence langs de A34. Deze voldoet niet aan het 5 minuten-criterium, wellicht als overblijfsel uit de tijd dat de A34 nog niet bestond en de Route Nationale dichter langs het dorp liep. Geen goede eerste kennismaking voor de Nederlander die naar het zuiden reist.
Elders is het even wennen aan het systeem. De voorzieningen zijn in mijn ervaring min of meer als bewegwijzerd, maar tegelijkertijd ben ik er op meerdere manieren mee geconfronteerd dat je in een echt Frans (klein) dorp zit, en dat dat toch iets heel anders is dan een verzorgingsplaats gericht op automobilisten. Winkels en horeca hebben er nog regelmatig wekelijkse sluitingsdagen, waardoor het aanbod toch behoorlijk kan verschralen. Het minimum-aantal zitplaatsen in restaurants zorgt ervoor dat er wel meerdere restaurants zullen zijn, maar een koffie-stop ergens halverwege de ochtend kan een lastigere aangelegenheid worden. De bakker die je dan binnenloopt voor een hapje bij de koffie heeft ook lang niet altijd het assortiment zoetigheden van een wegrestaurant of gespecialiseerde koffiebar elders (maar wat ze hebben gaat doorgaans wel voor ruim lagere prijzen). In die zin ben ik ook wel eens 'afgehaakt' door meteen aan de rand van het dorp bij een grotere supermarkt te stoppen. Dat voelt niet helemaal als de village étape-spirit -een beetje hulp aan de bewuste dorpen-, maar geeft wel zekerheid en vaak meer keus.
Veel VE's worden vrij lieflijk omschreven op de website van village-etape.fr, zonder echt bezienswaardig te zijn. Soms tref je echter wel eens een pareltje. St. Thegonnec langs de N12 bijvoorbeeld is niet alleen VE, maar was om zijn schitterende kerk altijd al een stop waard volgens de reisgidsen. Dat zijn dan toch aardige stops.
Al met al beoordeel ik het concept zeker niet negatief, zeker in gebieden waar een uitgebreide verzorgingsplaats simpelweg niet voorhanden is. Tenzij je behoefte aan verzorging beperkt is tot benzine en parkeerplaats, zul je voor verzorging vroeg of laat de snelweg af moeten. VE's geven dan ondanks hun beperkingen een zekere mate van zekerheid dat er wel ongeveer te krijgen zal zijn wat je nodig hebt. Maar eerlijk is eerlijk: (reclame)borden volgen naar een groot centre commercial geeft die zekerheid ook. Misschien sta je in die zin wel een beetje voor de keuze tussen centre commercial en de kleinere schaal van de dorpscentra van een VE. Beide hebben hun voordelen en nadelen...
Benieuwd naar de ervaringen en aanvullingen van anderen!