[WEGTRANSPORT] perikelen in het vrachtvervoer
Moderator: Moderatoren
-
- 2x2 autosnelweg
- Berichten: 6311
- Lid geworden op: do 23 jun 2005, 17:27
- Locatie: Ergens op de rechterrijstrook
Re: [WEGTRANSPORT] perikelen in het vrachtvervoer
Het staat symbool voor de dubieuze praktijken van deze firma's. Auto's en chauffeurs in Hongarije geregistreerd, maar enkel een klantenkring binnen West-Europa, dus blijven de auto's daar ook staan.
Een Nederlandse transporteur die met Nederlandse chauffeurs internationaal rijdt plant zijn ritten van en naar de eigen standplaats, desnoods door leeg terug te komen.
Een Nederlandse transporteur die met Nederlandse chauffeurs internationaal rijdt plant zijn ritten van en naar de eigen standplaats, desnoods door leeg terug te komen.
-
- Moderator
- Berichten: 72866
- Lid geworden op: zo 27 feb 2005, 15:19
- Locatie: NL
Re: [WEGTRANSPORT] perikelen in het vrachtvervoer
Strenge cabotage-regels zorgen wel voor veel lege kilometers. Dat is ook het dilemma van links; cabotage zorgt voor uitbuiting en social dumping, maar aan de andere kant is het weer beter voor het milieu.
Voor Canadese truckers is het bijvoorbeeld niet ongebruikelijk om 1 dag (wat daar neer komt op 1.000 kilometer) leeg te rijden in de Verenigde Staten om een terugrit te vinden. Ik heb vroeger wel eens met een eigen rijder meegereden die al klaagde als hij 250 kilometer leeg moest rijden in Duitsland.
Voor Canadese truckers is het bijvoorbeeld niet ongebruikelijk om 1 dag (wat daar neer komt op 1.000 kilometer) leeg te rijden in de Verenigde Staten om een terugrit te vinden. Ik heb vroeger wel eens met een eigen rijder meegereden die al klaagde als hij 250 kilometer leeg moest rijden in Duitsland.
-
- 2x2 autosnelweg
- Berichten: 6311
- Lid geworden op: do 23 jun 2005, 17:27
- Locatie: Ergens op de rechterrijstrook
Re: [WEGTRANSPORT] perikelen in het vrachtvervoer
Honderden kilometers leeg rijden is ook in Europa niet ongebruikelijk. Ik rijd gemiddeld ongeveer 20% van mijn kilometers leeg. Mijn record staat op de laatste week voor kerst vorig jaar: leeg vanuit Milaan naar de standplaats, bijna 1000 km...
Het volledig vrijgeven van cabotage zou daar overigens denk ik weinig aan veranderen. Binnen Europa is dermate veel grensoverschrijdend vervoer dat daar maar weinig winst mee te behalen valt.
Het volledig vrijgeven van cabotage zou daar overigens denk ik weinig aan veranderen. Binnen Europa is dermate veel grensoverschrijdend vervoer dat daar maar weinig winst mee te behalen valt.
-
- 2x2 autosnelweg
- Berichten: 6311
- Lid geworden op: do 23 jun 2005, 17:27
- Locatie: Ergens op de rechterrijstrook
Re: [WEGTRANSPORT] perikelen in het vrachtvervoer
Dit artikel maakt nog eens duidelijk wat voor gevolgen de praktijken van de firma Waberer en co kunnen hebben op de verkeersveiligheid: chauffeurs worden na een busrit van 20 uur zonder fatsoenlijke rust weer teruggezet op de vrachtwagen. Controle hierop is bijna ondoenlijk.
-
- 4x5 autosnelweg
- Berichten: 40581
- Lid geworden op: zo 27 feb 2005, 12:52
- Locatie: Friesland
Re: [WEGTRANSPORT] perikelen in het vrachtvervoer
Soms gaat mijn interne alarm af als ik een aantal vrachtwagens van een bijzonder dubieus Oostbloklandje (al mag ik die term geloof ik niet meer gebruiken) geparkeerd zie op een parkeerplaats langs de snelweg. Het gaat er bij mij niet in dat er heel veel Oekraïense yoghurt verkocht wordt in de Bolswardse en Sneker supermarkten. Kortom, ik vermoed een schijnconstructie. Maar je kan ook niet de politie bellen en zeggen: Er staan hier een paar vrachtwagens uit Moldavië op de parkeerplaats. In principe mogen die daar natuurlijk staan.
Let op: Sarcasmemodus over een lengte van 10 kilometer.
-
- 2x2 autosnelweg
- Berichten: 6311
- Lid geworden op: do 23 jun 2005, 17:27
- Locatie: Ergens op de rechterrijstrook
Re: [WEGTRANSPORT] perikelen in het vrachtvervoer

Wat wèl enorm schadelijk is, is het feit dat er nu cabotage- en derdelandenvervoer gedaan wordt binnen west-Europa door firma's met chauffeurs die in de verste verte niet dezelfde loonlasten hebben als die van hun west-europese collega's en gedwongen worden om als uitgebuite zigeuner moeten te zien overleven.
Controle is ook heel lastig, omdat de constructies zo ondoorzichtig zijn. Ik ken een Nederlandse firma met trekkers op Pools kenteken, opleggers op Nederlands en Duits kenteken met Moldavische chauffeurs die voornamelijk op routes vanuit Nederland naar Frankrijk, Spanje en Italië zitten. Diverse landen hebben sinds kort wel de verplichting dat de normale weekendrust van 45 uur (minimaal eens per 2 weken) op de standplaats gemaakt dient te worden, maar controle daarop blijft buitengewoon lastig.
-
- 2x2 autosnelweg
- Berichten: 6311
- Lid geworden op: do 23 jun 2005, 17:27
- Locatie: Ergens op de rechterrijstrook
Re: [WEGTRANSPORT] perikelen in het vrachtvervoer
In België is men begonnen met het actief handhaven van het verbod op weekendrust in de cabine. Nu ook Duitsland ook een dergelijk verbod heeft opgelegd hoop ik van harte dat Nederland binnenkort ook volgt...
-
- 4x5 autosnelweg
- Berichten: 36483
- Lid geworden op: zo 27 feb 2005, 11:48
- Locatie: Noord-Holland
Re: [WEGTRANSPORT] perikelen in het vrachtvervoer
Als het gevolg is dat de Oost-Europese chauffeurs een boete krijgen maar de werkgevers buiten schot blijven, vind ik het geen goede acties.
-
- expressweg
- Berichten: 4605
- Lid geworden op: vr 11 sep 2009, 3:06
- Locatie: Aardenburg (Zeeuws-Vlaanderen)
Re: [WEGTRANSPORT] perikelen in het vrachtvervoer
In ieder geval hoop ik dat ze dit consequent doorzetten nu die controles. En uiteraard moeten verladers/werkgevers ook flink aangepakt worden met miljoenenboetes en intrekken vergunningen.
Men is lang genoeg tolerant geweest hiermee...
Men is lang genoeg tolerant geweest hiermee...
-
- 2x2 autosnelweg
- Berichten: 6311
- Lid geworden op: do 23 jun 2005, 17:27
- Locatie: Ergens op de rechterrijstrook
Re: [WEGTRANSPORT] perikelen in het vrachtvervoer
Reken maar dat die chauffeurs die 1800 euro niet uit eigen zak gaan betalen, die hebben immers geen keuze gekregen van de werkgever.Rene schreef:Als het gevolg is dat de Oost-Europese chauffeurs een boete krijgen maar de werkgevers buiten schot blijven, vind ik het geen goede acties.
-
- Moderator
- Berichten: 72866
- Lid geworden op: zo 27 feb 2005, 15:19
- Locatie: NL
Re: [WEGTRANSPORT] perikelen in het vrachtvervoer
Ik vraag me af hoe zo'n verbod praktisch gaat werken. Parkeerplaatsen hebben meestal geen hotel, en hotels hebben meestal geen parkeerplaatsen voor vrachtwagens. Je kan moeilijk zeggen dat die lui dan maar 10 kilometer gaan lopen naar een hotel. Nog los van het feit dat een chauffeur ook verantwoordelijk is voor de lading, en eigenlijk bij de truck zou moeten blijven.
-
- 2x2 autosnelweg
- Berichten: 6311
- Lid geworden op: do 23 jun 2005, 17:27
- Locatie: Ergens op de rechterrijstrook
Re: [WEGTRANSPORT] perikelen in het vrachtvervoer

-
- Moderator
- Berichten: 72866
- Lid geworden op: zo 27 feb 2005, 15:19
- Locatie: NL
Re: [WEGTRANSPORT] perikelen in het vrachtvervoer
Ik heb de indruk dat het een beetje symptoonbestrijding is om oneerlijke concurrentie tegen te gaan. Met de gewone cabotageregelingen kan dat blijkbaar niet voorkomen worden, dus gaan ze de chauffeurs die veel 'over-the-road' rijden op een andere manier het lastig maken. De vraag is of deze regelgeving wel handhaafbaar is, en of het überhaupt wel praktisch uitvoerbaar is. Het wordt een beetje gekarikaturiseerd als 'kamperen in de cabine' maar dat is eigenlijk weinig anders dan elke overnachting die je als chauffeur in de cabine maakt.
-
- 2x2 autosnelweg
- Berichten: 6311
- Lid geworden op: do 23 jun 2005, 17:27
- Locatie: Ergens op de rechterrijstrook
Re: [WEGTRANSPORT] perikelen in het vrachtvervoer
Het is één van de weinige juridische middelen die er momenteel voor handen zijn om de enorme overlast tegen te gaan. 3 maanden werken - 2 weken thuis is geen chauffeursleven, maar een zigeunerbestaan.
Overigens kan de boete hiervoor in Frankrijk oplopen tot 30.000 euro en een celstraf.
Overigens kan de boete hiervoor in Frankrijk oplopen tot 30.000 euro en een celstraf.
-
- expressweg
- Berichten: 4605
- Lid geworden op: vr 11 sep 2009, 3:06
- Locatie: Aardenburg (Zeeuws-Vlaanderen)
Re: [WEGTRANSPORT] perikelen in het vrachtvervoer
Ik vind het niet echt karikaturaal als jij met je hongerloontje maandenlang inderdaad mag kamperen in je vrachtwagen en je geen geld hebt om hier de basisvoorzieningen te bekostigen zoals een douche of toilet. Bij ons op het werk al vaak genoeg waterflessen gevonden met urine en zelfs ooit eens een plastieken zak met uitwerpselen in...
Niet voor niks dat steeds meer gelegenheden speciaal voor truckers de deuren sluiten...
Niet voor niks dat steeds meer gelegenheden speciaal voor truckers de deuren sluiten...
-
- Moderator
- Berichten: 72866
- Lid geworden op: zo 27 feb 2005, 15:19
- Locatie: NL
Re: [WEGTRANSPORT] perikelen in het vrachtvervoer
Maar is 'maandenlang' in de vrachtwagen overnachten en werken anders dan 2 weken? Behalve dat het langer duurt. Je kan ook geen 1 of 2 weken zonder douche en toilet lijkt me.
Ik vraag me overigens af of mensen die zo'n baan voor een hongerloon* accepteren wel een gezin hebben om naar thuis te komen... Internationaal chauffeur met gezin waarin je een weekend over moet staan is nog te overzien, maar maandenlang?
* wat een Nederlandse chauffeur een hongerloon vindt kan voor een Roemeense of Bulgaarse chauffeur natuurlijk best goed betalen in vergelijking met banen met hetzelfde opleidingsniveau thuis... Het minimumloon in Roemenië is maar € 275 per maand. Dat komt neer op zo'n € 1,60 per uur bruto. Het gemiddelde salaris ligt ongeveer op het dubbele. Een Nederlandse chauffeur kan € 4 / uur dan kwalificeren als hongerloon, in Roemenië is dat een betrekkelijk goed salaris.
In Nederland worden er nog wel wat skills en eisen aan gesteld om chauffeur te worden, een kennis van mij doet zo'n zij-instroom traject om chauffeur te worden, en je moet wel een vrij stevige toelatingstest doen. Dat zal voor die oudere chauffeurs uit Midden/Oost Europa waarschijnlijk niet zo zijn geweest toen die hun rijbewijs haalden. Voor Roemeense truckers zal alternatief werk in eigen land waarschijnlijk neerkomen op het laagst geschoolde werk met bijbehorend salaris.
Ik vraag me overigens af of mensen die zo'n baan voor een hongerloon* accepteren wel een gezin hebben om naar thuis te komen... Internationaal chauffeur met gezin waarin je een weekend over moet staan is nog te overzien, maar maandenlang?
* wat een Nederlandse chauffeur een hongerloon vindt kan voor een Roemeense of Bulgaarse chauffeur natuurlijk best goed betalen in vergelijking met banen met hetzelfde opleidingsniveau thuis... Het minimumloon in Roemenië is maar € 275 per maand. Dat komt neer op zo'n € 1,60 per uur bruto. Het gemiddelde salaris ligt ongeveer op het dubbele. Een Nederlandse chauffeur kan € 4 / uur dan kwalificeren als hongerloon, in Roemenië is dat een betrekkelijk goed salaris.
In Nederland worden er nog wel wat skills en eisen aan gesteld om chauffeur te worden, een kennis van mij doet zo'n zij-instroom traject om chauffeur te worden, en je moet wel een vrij stevige toelatingstest doen. Dat zal voor die oudere chauffeurs uit Midden/Oost Europa waarschijnlijk niet zo zijn geweest toen die hun rijbewijs haalden. Voor Roemeense truckers zal alternatief werk in eigen land waarschijnlijk neerkomen op het laagst geschoolde werk met bijbehorend salaris.
-
- 2x2 autosnelweg
- Berichten: 5999
- Lid geworden op: vr 15 jun 2007, 21:32
- Locatie: Nieuw Buinen
Re: [WEGTRANSPORT] perikelen in het vrachtvervoer

Dit artikel gaat over Martin Wismans. Een geheel Nederlands transportbedrijf die Fillepino's aan het werk zet. Waar de Nederlandse instanties in falen doet een simpele journalist die er nota bene De Tegel in de categorie onderzoek mee heeft gewonnen.
Screenshot van TV af (Komt uit België):Chris schreef:* wat een Nederlandse chauffeur een hongerloon vindt kan voor een Roemeense of Bulgaarse chauffeur natuurlijk best goed betalen in vergelijking met banen met hetzelfde opleidingsniveau thuis... Het minimumloon in Roemenië is maar € 275 per maand. Dat komt neer op zo'n € 1,60 per uur bruto. Het gemiddelde salaris ligt ongeveer op het dubbele. Een Nederlandse chauffeur kan € 4 / uur dan kwalificeren als hongerloon, in Roemenië is dat een betrekkelijk goed salaris.


60 rijdt niet prettig, 80 is bijna prachtig en 100 dat dondert!
WeFo Lidnummer 0010.
WeFo Lidnummer 0010.
-
- 2x2 autosnelweg
- Berichten: 6311
- Lid geworden op: do 23 jun 2005, 17:27
- Locatie: Ergens op de rechterrijstrook
Re: [WEGTRANSPORT] perikelen in het vrachtvervoer
Hier nog eens een voorbeeld dat de bodem voor veel Oost-Europese landen en veel dubieuze transportfirma's nog lang niet bereikt is. Via associatieverdragen tussen afzonderlijke landen zelf worden alsnog chauffeurs van landen buiten de Europese Unie geronseld...
-
- Moderator
- Berichten: 72866
- Lid geworden op: zo 27 feb 2005, 15:19
- Locatie: NL
Re: [WEGTRANSPORT] perikelen in het vrachtvervoer
In Polen is een tekort aan bouwvakkers, dat is een reden waarom ze met Oekraïne die verdragen hebben gesloten. Maar dat heeft dus ook tot gevolg dat Oekraïense chauffeurs voor Poolse bedrijven in heel Europa mogen rijden.
Ik heb ook wel eens gelezen over Filippijnse chauffeurs.
Ik heb ook wel eens gelezen over Filippijnse chauffeurs.
-
- 2x2 autosnelweg
- Berichten: 6311
- Lid geworden op: do 23 jun 2005, 17:27
- Locatie: Ergens op de rechterrijstrook
Re: [WEGTRANSPORT] perikelen in het vrachtvervoer
Ik geloof die verhalen over zogenaamde tekorten nooit zo. Als een sector verlegen zit om geschoold personeel kan men dat ook prima opvangen door zelf opleidingen aan te bieden icm fatsoenlijke arbeidsvoorwaarden. De enigen die er belang bij hebben om over 'tekorten te spreken zijn ook de werkgevers zelf, om uit een zo groot mogelijke groep sollicitanten de goedkoopsten te kunnen kiezen...
-
- expressweg
- Berichten: 3341
- Lid geworden op: di 29 jul 2008, 9:45
Re: [WEGTRANSPORT] perikelen in het vrachtvervoer
.. foetsie! ...
Laatst gewijzigd door jelger op di 09 mar 2021, 20:49, 1 keer totaal gewijzigd.
-
- stadsweg
- Berichten: 301
- Lid geworden op: za 14 okt 2017, 20:53
- Locatie: Haren GN
Re: [WEGTRANSPORT] perikelen in het vrachtvervoer
Dat was precies vorig jaar in het nieuws die zaten op de vrachtwagens van een Limburger waar ik zo de naam van kwijt ben. Die zaak is afgelopen zomer opgedoekt en voor de rechter gesleept
-
- Moderator
- Berichten: 72866
- Lid geworden op: zo 27 feb 2005, 15:19
- Locatie: NL
Re: [WEGTRANSPORT] perikelen in het vrachtvervoer
Het grote Groningse transportbedrijf Reining wil nu chauffeurs hun weekendrust laten nemen in hun omgebouwde kantoor in Hoogezand. Dan zijn ze uit de cabine maar staat de vrachtwagen wel veilig.
https://nos.nl/artikel/2216700-transpor ... chten.html
In de Verenigde Staten heb je vaak motels bij truck stops. Dan kan je de truck parkeren en in een motel zitten voor 40 of 50 dollar (is overigens niet verplicht, weekendrust mag daar gewoon wel in de truck). Maar Europa heeft niet veel echte truck stops (behalve in Duitsland) en motels zijn er niet veel in Europa. Hotels zijn duur en hebben geen parkeerruimte voor vrachtwagens.
https://nos.nl/artikel/2216700-transpor ... chten.html
In de Verenigde Staten heb je vaak motels bij truck stops. Dan kan je de truck parkeren en in een motel zitten voor 40 of 50 dollar (is overigens niet verplicht, weekendrust mag daar gewoon wel in de truck). Maar Europa heeft niet veel echte truck stops (behalve in Duitsland) en motels zijn er niet veel in Europa. Hotels zijn duur en hebben geen parkeerruimte voor vrachtwagens.
-
- 2x2 autosnelweg
- Berichten: 6311
- Lid geworden op: do 23 jun 2005, 17:27
- Locatie: Ergens op de rechterrijstrook
Re: [WEGTRANSPORT] perikelen in het vrachtvervoer
Wat die chauffeurs gegeven zou moeten worden is een weekendrust THUIS. Dáár zit de kern van het probleem, niet in het wel of niet een nacht langer doorbrengen in de cabine.
-
- Moderator
- Berichten: 72866
- Lid geworden op: zo 27 feb 2005, 15:19
- Locatie: NL
Re: [WEGTRANSPORT] perikelen in het vrachtvervoer
Elk weekend thuis overnachten is onrealistisch voor een 'over the road' internationaal chauffeur. Vroeger kwamen Nederlandse chauffeurs ook in alle uithoeken van Europa, voor hen was elk weekend thuis ook niet vanzelfsprekend.
-
- 2x2 autosnelweg
- Berichten: 5999
- Lid geworden op: vr 15 jun 2007, 21:32
- Locatie: Nieuw Buinen
Re: [WEGTRANSPORT] perikelen in het vrachtvervoer

Deze chauffeurs doen gewoon werk waar een NL chauffeur misschien elke avond thuis is. In mijn ogen zijn dit geen internationale ritten meer maar gewoon to the bottom uitbuiten.
"Hier heb je een veldbed, leg je uit de wagen getrokken dekbed daar maar overheen, de koffieautomaat staat daar en een goed weekend! Oh en trek je niet aan van de reachtrucks."

60 rijdt niet prettig, 80 is bijna prachtig en 100 dat dondert!
WeFo Lidnummer 0010.
WeFo Lidnummer 0010.
-
- Moderator
- Berichten: 72866
- Lid geworden op: zo 27 feb 2005, 15:19
- Locatie: NL
Re: [WEGTRANSPORT] perikelen in het vrachtvervoer
Tja, het is cabotage (of overtreding van de regels daarvan). Maar er is vraag naar. Het is ook niet zo dat er massa's Nederlandse chauffeurs thuiszitten doordat Roemenen hier "internationale" ritten uitvoeren. Hooguit zijn er minder snoepreisjes naar exotische bestemmingen in vergelijking met de jaren '90.
Er stond vanochtend ook een stuk in de krant over Roemeense chauffeurs. Die leefden in hun truck en kwamen vaak meer dan een maand niet in hun thuisland, zogezegd omdat er ook te weinig ritten zijn tussen West-Europa en Roemenië om frequent het weekend thuis te zijn. Maar ze verdienden wel een vrij goed salaris, volgens de krant verdiende die Roemeense chauffeur € 1800 per maand (bruto of netto werd niet vermeld). Voor een Nederlandse chauffeur zou dat weinig zijn, maar dat is 4-5 keer zo veel als het Roemeense minimumloon. Dus hoor je ze ook niet klagen over wat wij uitbuiting noemen. Hooguit zouden ze nog liever ook volgens de Nederlandse cao betaald worden.
Er stond vanochtend ook een stuk in de krant over Roemeense chauffeurs. Die leefden in hun truck en kwamen vaak meer dan een maand niet in hun thuisland, zogezegd omdat er ook te weinig ritten zijn tussen West-Europa en Roemenië om frequent het weekend thuis te zijn. Maar ze verdienden wel een vrij goed salaris, volgens de krant verdiende die Roemeense chauffeur € 1800 per maand (bruto of netto werd niet vermeld). Voor een Nederlandse chauffeur zou dat weinig zijn, maar dat is 4-5 keer zo veel als het Roemeense minimumloon. Dus hoor je ze ook niet klagen over wat wij uitbuiting noemen. Hooguit zouden ze nog liever ook volgens de Nederlandse cao betaald worden.
-
- 2x2 autosnelweg
- Berichten: 6311
- Lid geworden op: do 23 jun 2005, 17:27
- Locatie: Ergens op de rechterrijstrook
Re: [WEGTRANSPORT] perikelen in het vrachtvervoer
Dat is echt niet vergelijkbaar, omdat het daar ook echt om lange ritten ging en omdat chauffeurs er voor die tijd nog een mooie boterham mee konden verdienen.
Het meeste werk in West-Europa gaat helemaal niet om lange afstanden, het gaat juist meestal om binnenlandse en relatief korte internationale ritten waar firma's zoals Reining zich groot mee hebben gemaakt. Chauffeurs zouden zich hier moeten kunnen vestigen, maar dat willen de grote werkgevers weer niet, omdat ze dan gebonden zijn aan de Nederlandse CAO en niet meer kunnen profiteren van social dumping. Maar als ze ballen hebben sturen ze, nu landen hopelijk de duimschroeven wat meer aandraaien vwb de weekendrust, hun chauffeurs om de 2 weken gewoon een lang weekend terug naar hun thuisland.
-
- 2x2 autosnelweg
- Berichten: 6311
- Lid geworden op: do 23 jun 2005, 17:27
- Locatie: Ergens op de rechterrijstrook
Re: [WEGTRANSPORT] perikelen in het vrachtvervoer
Dat komt omdat de sector er ook mede door die social dumping ook een hoop aan heeft gedaan om het vak zo onaantrekkelijk mogelijk te maken. En dan nu TLN die huilie-huilie loopt te doen, omdat er een zogenaamd "chauffeurstekort" zou zijn, yeah right...Chris schreef: ↑ma 12 feb 2018, 16:56 Tja, het is cabotage (of overtreding van de regels daarvan). Maar er is vraag naar. Het is ook niet zo dat er massa's Nederlandse chauffeurs thuiszitten doordat Roemenen hier "internationale" ritten uitvoeren. Hooguit zijn er minder snoepreisjes naar exotische bestemmingen in vergelijking met de jaren '90.

-
- Moderator
- Berichten: 72866
- Lid geworden op: zo 27 feb 2005, 15:19
- Locatie: NL
Re: [WEGTRANSPORT] perikelen in het vrachtvervoer
Maar is het vak voor Nederlandse chauffeurs echt zo onaantrekkelijk geworden? In deze tijden van altijd en overal online zijn zullen jongeren sowieso anders tegen het vak aankijken dan vroeger. De salarissen zijn nou ook weer niet slecht te noemen voor een MBO functie, zelfs C0 is een startsalaris dat lang niet standaard is voor alle MBO beroepen.