Bericht
door Coen Tunnel » wo 15 feb 2023, 17:19
Ik heb toevallig van een Turkse collega wat berichten op Instagram gezien die ze had gedeeld over de aardbeving, onder anderen uit Engelstalige media, waarin de naam Antioch werd gebruikt.
Ik kende de naam Antiochië, en ik wist dat die stad in het Turks Antakya heet. Maar ik denk wel dat het een minderheid van de mensen is die het kent. Maakt het veel uit? Het is nog steeds dezelfde oude stad en de naam lijkt er op. We gebruiken ook nog steeds namen als Aleppo en niet Halab, maar dat is blijkbaar minder omstreden omdat iedereen in de westerse wereld de Italiaanse (!) benaming Aleppo of een afgeleide (Alep in het Frans, bijvoorbeeld) gebruikt. Hetzelfde met Damascus, dat niemand Dimashq noemt, maar waarvoor de oude bijbelse naam wereldwijd bekend is. Zeker met Damascus praten we dan natuurlijk wel over een stad die veel groter is dan Antakya/Antiochië, maar toch. Palmyra idem dito, niemand in het westen noemt dat Tadmur. Bijbelse benamingen zijn wat dat betreft wat lastig: een deel van de mensen kan het daardoor beter plaatsen en het geeft ook meer gevoel bij het (vroegere) belang van de stad; als je tenminste bekend bent met de bijbel of de historie van de regio. Is dat niet het geval, dan komt een naam als Antiochië ook volledig uit de lucht vallen.
Het komt bij meer bijbelse benamingen voor, waarbij iets als Bethlehem en Jericho, beiden gebruikelijk in het Nederlands, nog heel dicht bij de Hebreeuwse namen liggen, maar het verschil al een tikje groter is bij Nazareth en Jeruzalem en nog iets groter bij Tiberias. En dan heb je ook een stad als Yafo, die hier nog altijd beter bekend is onder de naam Jaffa (van de sinaasappels en de daar naar vernoemde 'Jaffa cakes'). Het is niet altijd even eenvoudig te bepalen wanneer een exoniem verouderd is en wanneer het gepast is om het in hedendaagse context te gebruiken. Ik snap echter wel het argument dat voor een relatief onbekende stad als Antakya het vreemd is nog een exoniem als Antiochië te gebruiken; ik vind dat de Taalunie die naam ten onrechte nog op de lijst heeft staan. Het is prima geschikt voor historische context, maar nu doet het nogal vreemd aan dat een op het oog relatief onbeduidende Turkse provinciehoofdstad een Nederlandse benaming kent. Ik vind het geen heel groot probleem, zoals gezegd, het zal voor sommige mensen juist ook verduidelijkend werken. Maar voor anderen niet.