In het document '
Evaluatie- en toekomstperspectievennota Project Gentse Kanaalzone' (pdf, 6.3MB, 63 pag.) uit februari 2013, dat op de website van de
Gentse Kanaalzone terug te vinden is, heb ik de volgende informatie kunnen halen. Het document is gebaseerd op een studie die in de loop van 2012 is uitgevoerd, en werd in het voorjaar van 2013 voorgesteld aan de stuurgroep van het Project Gentse Kanaalzone.
Ik heb hieronder een kleine samenvatting gemaakt van het document. Ik heb de nadruk hierin gelegd op het de verschillende soorten transport in en rond de haven. Uiteraard staan er in het document meer onderwerpen (milieu, huisvesting, ...) maar behoren niet echt tot de kern van het forum, ik heb deze punten dan ook grotendeels uit de samenvatting gelaten. Dit topic leek me de beste plaats aangezien het hieronder grotendeels gaat over de R4 en de verdere ontwikkeling ervan.
Voorbije 20 jaar
Het gebied kende een veelvoud aan behoorlijk zwaarwegende problemen. Structureel daarbij is dat de verschillende overheden en private partijen in het gebied nauwelijks met elkaar samen werken. Gevolg: weinig vooruitgang. Mobiliteitsproblemen op de grote havenwegen en in de dorpen laten zich voelen. Slechts 6% tot 30% van de inwoners van de kanaaldorpen zijn met hun leef- en woonsituatie tevreden.
In 1993 wordt gestart met het ROM-project (Ruimtelijke Ordening en Milieu) onder leiding van gouverneur Herman Balthazar en de gemeenten Evergem, Gent en Zelzate. Nadien wordt ook Economie toegevoegd, en sprak met van het ROME-project. Het doel van dat project is een gezamenlijke visie aan te bieden voor de toekomst. Begin de jaren 2000 is het project hernoemd naar Project Gentse Kanaalzone. Dit document is dan ook een samenvatting van de eerste 20 jaar na de oprichting van het ROM-project.
In deze periode worden er veel initiatieven opgestart en uitgevoerd: concept streefbeeld van een compacte haven, gewestplanwijziging, nieuwsbrieven, bewonersgroepen, strategische plannen, RUPs, toekomstbeeld R4, ...
Enkele markante realisaties van de voorbije jaren:
* opening Kluizendok en de eerste containerterminal
* ontdubbeling R4-west en ovaal van Wippelgem
* realisatie van nieuwe natte natuur en koppelgebieden in Desteldonk-Noord
* vrachtwagensluis in Rieme
* over infrastructuur
** drie nieuw aangelegde knooppunten op de R4’s (R4-E34, Wippelgem, Skaldenpark) en vijf tijdelijk verbeterde knooppunten
** ca. 5 km opgewaardeerde (N474) en ca. 9 km nieuwe aangelegde (Kluizendok) wegen
** ca. 3 km opgewaardeerde dorpsstraten (Desteldonk, Kerk- en Langerbrugge)
Toekomst
Het is altijd gemakkelijker iets te schrijven over het verleden dan over de toekomst. Hier heb ik terug de focus gelegd op de mobiliteit en de toekomstideeën.
Belangrijkste te verbeteren punten op het terrein zijn:
* vrachtwagenproblemen in Kerkbrugge, Langerbrugge en Zelzate (al bezig) aanpakken
* de exploitatie van het goederenspoorvervoer grondig verbeteren om de beoogde modus-verschuiving van weg naar spoor te kunnen opvangen (actie NMBS, Havenbedrijf)
* onderzoek naar tijdelijke maatregelen tegen evt. sluikverkeer van de dubbele Tractaatweg in Zelzate en Evergem
* algehele verbetering van het collectief vervoer in hele havengebied, in het bijzonder langs Kennedylaan naar Zelzate (en later naar Terneuzen) (gecombineerde actie Havenbedrijf, VeGHO, De Lijn, NMBS, stad Gent, gemeenten Evergem en Zelzate)
- verdere realisatie van de geplande knooppunten op R4
Nieuwe uitdagingen:
*
de Sifferverbinding vrijwaren en verder voorbereiden (tracé, financiering, ...): een goede aansluitingsmogelijkheid op R4-west aan Zeeschipstraat open houden (zodat later alleen minimale aanpassingen nodig zijn), een gemengde financieringsconstructie (privaat-publiek, lokaal – Vlaams – Europees) op poten zetten, tracé-keuze verfijnen en mee voorbereiden in het kader van de herstructurering van het zuidelijke havendeel
* de raamplannen R4-west en R4-oost evalueren, in het bijzonder wat betreft een aantal knooppunten en kruisingen (o.m. in Zelzate, Evergem, Oostakker en aan Skaldenpark).
- SPOILER: TOON
Evaluatie van de raamplannen R4 i.f.v. nieuwe ontwikkelingen
Doel: op basis van gedegen analyse en overleg, komen tot een evaluatie en eventueel een gemotiveerd voorstel van bijstelling van de raamplannen voor R4-west, R4-oost en het onderliggend wegennet, die vanuit het SRN als een suggestie naar MOW/AWV en RWO/ARP en de gemeentelijke mobiliteitsplannen kan worden geformuleerd.
Te evalueren punten betreffen o.m.: de aantakkings- en ontsluitingsmogelijkheden van de zich ontwikkelende stedelijke woonkernen van Evergem/Belzele en Oostakker op R4-west resp. R4-oost en de omgevende lokale wegen, het meer concretiseren en vrijwaren van de aantakkingsmogelijkheden van de Sifferverbinding op beide R4-takken, de noodzaak en vorm van sommige voorziene R4-knooppunten (bijv. brug Piratenstraat), het prioriteren van de ingrepen’
Aanpak: op basis van bevraging bij de betrokken instanties, wordt een gedetailleerd onderzoeksprogramma opgemaakt, het daarover beschikbare tel- en evaluatiemateriaal verzameld en waar nodig met bijkomende tellingen, prognoses en monitoring na realisatie knooppunten R4 aangevuld. Rekening houdend met de beleidsopties / -principes voor de verschillende typen wegen en de hoofdopties voor de R4’s worden op basis van voornoemd materiaal de onderzoekspunten geëvalueerd en eventuele voorstellen voor bijstelling geformuleerd.
Timing: 2013 – 2014
voorbereidende stappen (onderzoeksprogramma, ...) voorjaar / zomer 2013; uitvoering evt. tellingen najaar 2013; evaluatie, voorstellen en besprekingen winter 2013 / voorjaar 2014; SRN-validatie zomer 2014
Mogelijke trekker, betrokkenen en uitvoerder:
Projectbureau is de meest aangewezen trekker;
AWV, de Provincie, de drie gemeenten en het Havenbedrijf zijn de belangrijkste andere betrokkenen; andere overheden en middenveldorganisaties worden in een klankbordgroep geconsulteerd;
het deelonderzoek wordt best uitbesteed.
Quickwins voor 2013-2014:
* realisatie bufferberm op zuidrand bedrijventerrein Rieme-noord
* realisatie knooppunt Kosmos met bijhorende fietstunnels op R4-oost (bezig)
* realisatie knooppunt Langerbruggestraat op R4-oost (start na bouwverlof 2014)
* aanleg geluidsbermen of –schermen in en Evergem-dorp en voorbereiding van deze in Sint-Kruis-Winkel
* oplossen doorgaand vrachtverkeer in Zelzate en Kerkbrugge-Langerbrugge
Realisatie korte termijn acties 2007
Er is ook een overzichtstabel van realisaties op (zeer) kortetermijnacties bijgevoegd. Deze is geüpdatet met de status van de actiepunten op 1 augustus 2012. Hieronder heb ik enkele punten uitgelicht en op de volgende manier genoteerd:
* actiepunt, prioriteit 2007, status 2012,
extra commentaar
of
* lange uitleg actiepunt
> prioriteit 2007, status 2012,
extra commentaar
Uitleg over de prioriteiten van 2007 en de statussen uit 2012 in de spoiler:
- SPOILER: TOON
De prioriteiten uit 2007 zijn opgedeeld in termijnen:
* zkt, zeer korte termijn, tot 2008
* kt, korte termijn, tot 2012
* mlt, middellange termijn, tot 2018
* lt, lange termijn, tot ca. 2030
* zlt, zeer langer termijn: komt bij sommige acties voor, maar valt buiten de tijdshorizon van het strategisch plan
De status van 2012 is ook opgedeeld in verschillende statussen:
* 0 niet gestart of terug stilgelegd: ook stopgezette acties vallen hieronder
* 1 voorbereiding bezig: veelal betreft dit de eerste, meer algemene voorbereidingen en studies voor de actie
* 2 planningscontext beslist: veelal betreft dit het kaden van een RUP
* 3 realisatie beslist: over de effectieve realisatie van de actie is beslist; onder deze categorie horen ook de acties waarvoor de concrete voorbereidingen zoals opbouw bouwplannen lopende en ver gevorderd zijn
* 4 in realisatie: in realisatie dus
* 5 in afwerking: acties die grotendeels klaar zijn naar waaraan nog kleinere onderdelen afgewerkt moeten worden. Ook continu doorlopende acties worden veelal in deze categorie opgenomen
* 6 uitgevoerd
* elektronische vrachtwagensluis Kerk- en Langerbrugge, kt, afwerking,
geen sluis
* elektronische vrachtwagensluis Doornzele, zkt, afwerking,
geen sluis
* elektronische vrachtwagensluis Rieme, kt, uitgevoerd
* elektronische vrachtwagensluis Sint-Kruis-Winkel, kt, realisatie beslist,
geen sluis
* elektronische vrachtwagensluis Desteldonk, kt, realisatie beslist,
geen sluis
* Omvorming P. Arthurlaan en New Orleansstraat tot stads- en havenstraat (als contactvlak tussen haven en wijk, met op termijn alleen lokaal havenverkeer en zeer beperkt doorgaand verkeer)
> kt/mlt, planningscontext beslist
* Realisatie verkeersfilters in kernen Oostakker en Wachtebeke, kt, realisatie beslist,
andere maatregelen
Ombouw R4-west tot primaire weg I met aandacht voor beeld en landschappelijke inpassing:
* Realisatie knooppunt Kluizendok-Hoeksken-De Nest (ovaal van Wippelgem), nu/zkt/kt, uitgevoerd
* Aanleg knooppunt Rieme-noord met Hollands complex, kt, realisatie beslist
* Realisatie ondertunneling onder Riemesteenweg, kt, planningscontext beslist
* Omvorming knooppunt Droogenbroodstraat (of fietsbrug over of insleuving van R4), mlt, planningscontext beslist
* Realisatie ondertunneling onder Elslo, mlt, planningscontext beslist
* Realisatie ondertunneling onder Langerbrugsestraat met aansluiting, mlt, planningscontext beslist
* Realisatie ondertunneling onder Zeeschipstraat, Evergemsestwg, spoorlijn 58 en tramlijnen met aansluiting
> kt/mlt afh van Siffer verbinding, planningscontext beslist
Ombouw R4-oost tot primaire weg I/II met aandacht voor beeld en landschappelijke inpassing:
* Realisatie ondertunneling onder JF Kennedy-laan-noord, kt, planningscontext beslist
* Realisatie ondertunneling met rond punt aan Rijkswachtlaan, >kt, realisatie beslist
* Omvorming noordelijke aansluiting met E34 met respect voor leefbaarheid aanpalende woningen en kwaliteitsvolle afwerking rand woonbuurt, >kt, realisatie beslist
* Realisatie rond punt aan Gebr. Naudtslaan, >kt, realisatie beslist
* Realisatie knooppunt voor aparte toegang Arcelor-Gent, kt/mlt, uitgevoerd,
tijdelijk heringericht
* Aansluiting St-Kruis-Winkel langs nieuwe parallelweg ten oosten van R4, kt/mlt, planningscontext beslist
* Aansluiting bedrijventerrein Rodenhuizedok met hollands complex, kt/mlt, planningscontext beslist
* Aansluiting bedrijventerreinen Moervaart met hollands complex, kt/mlt, planningscontext beslist
* Aansluiting Desteldonk op rijvak richting Zelzate, kt/mlt, planningscontext beslist
* Realisatie knooppunt Skalden met hollands complex, >zkt, uitgevoerd
* Verbinding Skaldenpark met Imsakker door NF Piratenbrug (evt. tijdelijk een bijkomend kruispunt), kt, realisatie beslist
* Realisatie knooppunt aan Langer-bruggestraat, >kt, realisatie beslist
* Realisatie knooppunt Eisenhowerlaan
> kt/mlt afh van Siffer verbinding, geen nieuwe status,
tijdelijke maatregelen genomen
* knooppunt Energiestraat, geen prio, in realisatie,
nieuw
* knooppunt Slotendries, geen prio, in realisatie,
nieuw
Optimalisering oost-westwegverbindingen in de kanaalzone
* Uitwerking en realisatie Sifferverbinding, >mlt, voorbereiding bezig
* Reorganisatie kruispunt Wiedauwkaai-Pantserschipstraat-Meulestedebrug / vernieuwing Meulestedebrug, mlt, planningscontext beslist
* Optimalisering bestaande verbinding tussen R4’s als tijdelijke oplossing tot Sifferverbinding (m.i.v. betere aansluiting bedrijventerrein omgeving Sifferdok), >kt/mlt, planningscontext beslist
* Aanleg parallelweg aan E34 tussen N448 en N436 voor opvang verkeer uit Ertvelde en Assenede, kt, geen nieuwe status,
parallel aan aanpak knooppunt Stoepe
* Onderzoek naar tracering van Vlaamse havenspoorlijn langs E34 met aantakking(en) op de noord-zuid-lijn(en) i.f.v. reserveringen, kt, niet gestart of terug stilgelegd
* Aanbrengen van doorlopende en stevige laanbeplan-ting langs de beide R4’s, zkt/kt, realisatie beslist
Om enkele punten hierin misschien duidelijker te maken heb ik ook nog een kaart van het Havengebied toegevoegd in de onderstaande spoiler.
- SPOILER: TOON

Er zijn nog meer items terug te vinden die betrekking hebben tot de mobiliteit in en rond de haven, maar deze heb ik niet allemaal opgenomen in deze lijst. De tabel start op pagina 50 voor als je alles zelf eens wilt nalezen.