Natuurlijk een artikel wat zich bij uitstek leent om eens op te reageren...BN De Stem (10-1-2007) schreef:‘Aan kilometerheffing valt niet te ontkomen’
DEN HAAG – Nu het fileleed in Nederland veel sneller om zich heengrijpt dan verwacht, klinkt de roep om haast te maken met de kilometerheffing. Terecht, vindt professor Erik Verhoef van de Vrije Universiteit in Amsterdam.
„Variabele tol werkt écht tegen de files.“ Verhoef geldt in wetenschappelijke kring als dé autoriteit op het terrein van het beprijzen van het auto- en vrachtverkeer. De afgelopen jaren heeft hij de scepsis op dit punt laten varen. De ervaringen die inmiddels in het buitenland zijn opgedaan sterken hem in de overtuiging dat automobilisten de spits gaan mijden als het autorijden op drukke uren duurder wordt gemaakt.
„Beprijzen is zeer effectief. De Zweden hebben het recent rond Stockholm gedaan en daar nam het verkeer met dertig procent af! In Singapore werkte het in eerste instantie zelfs té goed. Daar nam het verkeer bij aanvang met ruim veertig procent af, wat tot problemen leidde op andere routes. Of het systeem werkt hangt er wel vanaf of je het slim doet. Het heeft geen zin om alle in Nederland gereden kilometers duurder te maken. Het werkt pas als de tarieven variëren naar tijd en plaats.“
Demissionair Verkeersminister Karla Peijs ontmoette veel weerstand bij haar plan om kilometerheffing in te voeren. Uiteindelijk kreeg zij de handen op elkaar voor introductie van het systeem vanaf het jaar 2012, dus nog nadat het beoogde kabinet Balkenende-4 de rit al heeft uitgezeten. Voorwaarde: de inningskosten mogen niet meer dan vijf procent van de opbrengst aan kilometerheffing bedragen. Als de kilometerheffing wordt ingevoerd verdwijnen wegenbelasting en BPM op auto’s, zo is de bedoeling.
Grote delen van het bedrijfsleven, het instituut OESO en de beoogde coalitiepartijen PvdA en ChristenUnie willen zoveel geduld niet opbrengen. Het moet en kan sneller, is de gedachte. De vrees dat automobilisten toch gewoon doorrijden, hoe duur de overheid dat ook per kilometer maakt, is ongegrond, meent Verhoef. „Zonder een variabele kilometerheffing is er niks te doen aan de file-ellende. De kilometerheffing drijft de automobilist niet het openbaar vervoer in. Hij past het tijdstip aan waarop hij de weg opgaat. Als dit niet werkt, mogen ze me publiekelijk aan de schandpaal nagelen.“
Het is een misvatting dat van het benodigde geld beter wegen kunnen worden aangelegd, aldus de hoogleraar. „Zonder de heffing levert extra asfalt weinig op. Dit is een schaarstevraagstuk en wij economen kijken dan naar twee dingen. De capaciteit en de prijs.
De wegcapaciteit is in Nederland redelijk voor mekaar. Maar aan de prijs hebben we niets gedaan. Het Nederlandse wegennet is als een supermarkt waar je aan het begin van het jaar een vast bedrag betaalt waardoor je een jaar lang gratis vlees kunt halen. Biefstuk is net zo duur als gehakt. Dus is de biefstuk al in februari op. Meer asfalt erbij betekent het probleem proberen op te lossen door meer biefstuk in de winkel te leggen. Dat haalt natuurlijk niks uit, eerst zul je de biefstuk duurder moeten maken.“
De invoering van kilometerheffing kost veel, maar er staat ook wat tegenover, voert Verhoef aan. Als automobilisten en vrachtwagenchauffeurs minder lang in de file staan, gaan ook minder arbeidsuren verloren. „Het CPB heeft berekend dat de welvaart in Nederland er met 1,5 miljard euro op vooruit gaat. Daarbij is de tijd dat we niet in de file staan omgerekend in geld.“
Verhoef is een econoom. Bovendien eene conoom, die blijkbaar een aantal essentiële zaken over het hoofd ziet, zoals uit het vervolg blijkt. Voor mij is hij allesbehalve een autoriteit.professor Erik Verhoef van de Vrije Universiteit in Amsterdam. Verhoef geldt in wetenschappelijke kring als dé autoriteit op het terrein van het beprijzen van het auto- en vrachtverkeer.
Stockholm had een cordon rondom de binnenstad gelegd. Op een aantal wegen is inderdaad incidenteel een maximale intensiteitsafname van zo'n 30% bereikt. Maar de prestatie van de auto in het totale vervoerssysteem van Stockholm is amper gedaald. Waar het vooral toe geleid heeft, is tot inkomensderving bij mensen uit de voorsteden.„Beprijzen is zeer effectief. De Zweden hebben het recent rond Stockholm gedaan en daar nam het verkeer met dertig procent af!
Ook in Londen zie je dat buiten het gebied van Congestion charge de problemen zijn toegenomen. Bovendien zie je dat in dergelijke gebieden met draconische heffingen het gevolgen heeft voor de onroerend-goed markt, waarbij in bijna alle gebieden binnen het cordon (alleen het hart van het centrum daargelaten) de eigenaren de waarde van hun onroerend-goed zien dalen. Het sterkst vlakbij het cordon.In Singapore werkte het in eerste instantie zelfs té goed. Daar nam het verkeer bij aanvang met ruim veertig procent af, wat tot problemen leidde op andere routes.
Nou, meneer Verhoef mag alvast hout gaan inkopen. Het effect van de tidal-split wordt namelijk al maximaal benut, getuige de brede spitsperiodes in de Randstad. Al die mensen gaan echt niet voor hun lol zo vroeg de weg op. En ja, ze moeten van hun baas nu eenmaal voor een bepaald tijdstip op hun werk zijn.De vrees dat automobilisten toch gewoon doorrijden, hoe duur de overheid dat ook per kilometer maakt, is ongegrond, meent Verhoef. „Zonder een variabele kilometerheffing is er niks te doen aan de file-ellende. De kilometerheffing drijft de automobilist niet het openbaar vervoer in. Hij past het tijdstip aan waarop hij de weg opgaat. Als dit niet werkt, mogen ze me publiekelijk aan de schandpaal nagelen.“
De wegcapaciteit is alles behalve voor elkaar. Er is vrijwel niks aan gedaan in de afgelopen decennia, dat er wel woon- en werklocaties zijn bijgebouwd en de bevolking van 14 naar 16 miljoen is gestegen. De prijs van automobiliteit is in Nederland al heel hoog, en niemand gaat voor z'n lol in de file extra brandstof staan te verstoken c.q. tijd te verdoen.Het is een misvatting dat van het benodigde geld beter wegen kunnen worden aangelegd, aldus de hoogleraar. „Zonder de heffing levert extra asfalt weinig op. Dit is een schaarstevraagstuk en wij economen kijken dan naar twee dingen. De capaciteit en de prijs. De wegcapaciteit is in Nederland redelijk voor mekaar. Maar aan de prijs hebben we niets gedaan.
Wie zo'n achterlijke vergelijking maakt, kent duidelijk niet de complexe structuur die vraag en aanbod op de weg veroorzaken. Om in zijn vergelijking te blijven: in de Nederlandse situatie moet je er dan nog aan toevoegen dat de werkgevers het de werknemers verbieden om gehakt te eten. Immers voor 7 uur hoef je op kantoor nog niet aan te kloppen, en na 9.00 uur krijg je een reprimande (nog afgezien van de vele banen waarvoor doodeenvoudig een vast tijdstip geldt). Kortom: daar waar de burger tot op heden 'vlees' consumeert, is de burger met kilometerheffing verplicht om gehakt-van-over-de-datum tegen de prijs van biefstuk te eten. En naar een andere slager gaan, dat is er dus niet bij. Want de OV-slager heeft maar 1/8 deel van het vlees te verkopen, en heeft überhaupt geen "gehakt" inde aanbieding. Enkel ossehaas tegen de zwaar gesubsidieerde prijs van een knakworst. Dat is dan ook elke dag voor je het weet op.Het Nederlandse wegennet is als een supermarkt waar je aan het begin van het jaar een vast bedrag betaalt waardoor je een jaar lang gratis vlees kunt halen. Biefstuk is net zo duur als gehakt. Dus is de biefstuk al in februari op. Meer asfalt erbij betekent het probleem proberen op te lossen door meer biefstuk in de winkel te leggen. Dat haalt natuurlijk niks uit, eerst zul je de biefstuk duurder moeten maken.“
Uiteraard moet er door de gewone burger ergens op bezuinigd te worden om 'de biefstuk' te gaan betalen.

En aan die berekeningen schort dus van alles. Daar is aanname op aanname gestapeld. Feitelijk komt het erop neer dat men zegt met berekeningen te kunnen bewijzen dat de files minder worden, omdat men als aanname in het model heeft gestopt dat er door de kilometerheffing een lager verkeersaanbod zal zijn. De werkelijkheid zal zijn dat we in the end allemaal betaald in de file staan, en dat de inflatie zal gaan oplopen. Enfin, daar komt deze self-styled-congestion-charging-guru nog wel achter. Helaas wel ten koste van de gewone burger.De invoering van kilometerheffing kost veel, maar er staat ook wat tegenover, voert Verhoef aan. Als automobilisten en vrachtwagenchauffeurs minder lang in de file staan, gaan ook minder arbeidsuren verloren. „Het CPB heeft berekend dat de welvaart in Nederland er met 1,5 miljard euro op vooruit gaat. Daarbij is de tijd dat we niet in de file staan omgerekend in geld.“
